Ý Trà Quán Anh chị đã từng thấy một vài chiếc ấm tử sa có một đường lồi mờ mờ ở phần cổ. Thực chất đường đó là gì?
Sau khi đập dải đất và quây thành thân ấm, người ta sẽ đo đường kính phần miệng thân ấm, rồi cắt một miếng đất tròn vừa khít vào phần miệng đó, đây chính là MÃN PHIẾN. Tác dụng của mãn phiến là để thân ấm tử sa vừa mới vỗ không bị biến dạng, miệng ấm không bị méo trong quá trình chế tác.
Với những dáng ấm như tây thi, lê hình, quân đức…, để làm cổ ấm, người ta thường dùng một miếng đất khác dán lên miếng MÃN PHIẾN. Miếng này được gọi là CHUẨN PHIẾN. Sau khi đính chuẩn phiến lên trên mãn phiến, người ta cắt phần thừa của chuẩn phiến cho thuôn theo dáng ấm, rồi dùng chi nê để bồi vào khe giữa chuẩn phiến và mãn phiến, sau đó miết cho bằng phẳng. Do tỷ lệ co ngót giữa chi nê và đất để làm ấm khác nhau, nên để lại vệt sau khi nung. Đây là một vệt thường thấy ở ấm toàn thủ, nhưng liệu có phải mọi ấm toàn thủ đều có vệt này, hay cứ có vệt này là ấm toàn thủ hay không? Câu trả lời là không!
1- Một số sư phụ làm ấm, với một vài dáng ấm, chỉ lên mãn phiến, không lên chuẩn phiến, những chiếc ấm này không có đường mờ cổ ấm.
2- Những loại đất khác nhau sẽ có độ co ngót khác nhau, không phải loại nào cũng xuất hiện vệt mờ. Ví dụ, tỷ lệ xuất hiện vệt mờ ở chu nê là cao nhất (vì co ngót lớn nhất)
3- Một số sư phụ làm ấm không dùng chi nê để bồi vào khe giữa mãn phiến và chuẩn phiến, mà dùng đất để làm ấm có độ ẩm tương đồng với đất của thân ấm, như vậy sau khi nung xong sẽ không nhìn thấy đường mờ cổ ấm.
4- Ấm bán thủ không cần có chuẩn phiến, nhưng ở một số ấm bán thủ cố ý phỏng ấm toàn thủ, sẽ cho thêm một tấm chuẩn phiến và cố ý để lại vệt mờ.
Những nội dung bên trên nhằm tham khảo, không phải là tuyệt đối. Phân biệt ấm toàn thủ hay bán thủ, cần dựa vào nhiều yếu tố khác nhau, không chỉ ở vệt mờ cổ ấm. Ngoài ra, cả hai loại ấm bán thủ và toàn thủ đều có giá trị riêng, không nên “thiên vị” loại này mà phủ nhận loại kia!
